Nhà văn Tô Hoài: Món gì cũng chán, chỉ ngon món rượu | Văn Học | DanQuyen.com

  Trang nhất

  Xã Luận

  Đọc Báo Trong Nước

  Truyện Ngắn

  Kinh Tế

  Âm vang sử Việt

  Tin Thể Thao

  Y Học

  Tâm lý - Xã hội

  Công Nghệ

  Ẩm Thực

    Diễn Đàn Biển Đông

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ lên tiếng vụ tàu Philippines bị tàu Trung Quốc phun vòi rồng

    Hình Ảnh Quê Nhà - Video Clip

Nồng ấm Tết cổ truyền dân tộc Khmer Chôl Chnăm Thmây

    Tin Thế Giới

Quân Nga tiến vào Kharkov, ông Zelensky kêu gọi người dân Ukraine bình tĩnh

    Tin Việt Nam

Việt Nam sẽ tích cực thúc đẩy các chương trình hợp tác thực chất giữa ASEAN-Anh

    Tin Cộng Đồng

Thư thăm hỏi bà con bị thiệt hại tại vụ cháy trung tâm thương mại ở Ba Lan

    Tin Hoa Kỳ

Đổi màu mau lẹ

    Văn Nghệ

Huế

    Điện Ảnh

Tổng thống Joe Biden trao huân chương cho Dương Tử Quỳnh tại Nhà Trắng

    Âm Nhạc

Westlife thông báo trở lại Việt Nam với 2 đêm diễn tại Hà Nội

    Văn Học

'Cần thực chất trong giáo dục để tạo ra những công dân trẻ có tư duy sáng tạo và phản biện'

Thông Tin Tòa Soạn

Tổng biên tập:
Tiến Sĩ
Nguyễn Hữu Hoạt
Phụ Tá Tổng Biên Tập
Tiến Sĩ
Nhật Khánh Thy Nguyễn
Tổng Thư ký:
Quách Y Lành

Văn Học

Nhà văn Tô Hoài: Món gì cũng chán, chỉ ngon món rượu

Cụ "Dế mèn" tuổi 91 lan man chuyện Tết với tôi vào một tối mùa đông cuối năm. Trên bộ salon vàng ấm áp, nhà văn mặc áo nỉ dày sụ, mũ chàm kiểu H’Mông, nghe-nói nhanh và hóm lạ, khi nhắc tới ngày xưa. Ừ ngày xưa...

Phòng khách sát đường đóng kín, Tô Hoài vòng qua phòng con mở cửa. Trong lúc con cả Đan Hà làm việc nhà, Tô Hoài tắt TV Sam sung 17 inche cũ gần giường ngủ, bỏ trận bóng đá Việt Nam- Malaysia. Bỏ cặp kính lão trên cuốn tiểu thuyết Người chậm của J.M Coetzee (nhà văn Nam Phi, Nobel 2003), ông kể về ngày bận rộn:"Tết này tôi viết một bài báo cho báo Sức khỏe và Đời sống, ông Vân Long mới đến lấy". Chỉ viết một bài, sức yếu nhiều rồi.

Rượu, tình yêu và Tết xưa

Thế mà nhắc chuyện Mường Dơn (Sơn La), ông lại say sưa kể với con trai út. Chẳng là ông từng có bài ký Mường Dơn giải phóng và đang đề nghị Ủy ban Dân tộc của Quốc hội làm phim về vùng đất này.

Khai thác cụ "Dế mèn", tác giả Chuyện cũ Hà Nội thì cơ man chuyện, đầy chi tiết ly kỳ, nhưng riêng "chuyện tình" thì ông giấy và lảng cực giỏi. Giới văn chương biết, Tô Hoài không "hiền" chuyện yêu đương. Nhìn các bút danh khác của ông: Mai Trang, Mắt Biển, Thái Yên, Hồng Hoa... tôi chẳng tin ông không yêu phái đẹp. Ông kể chuyện đi Tây thế này: " Sang Tây, tôi mê rượu, uống vodka nhiều loại, nặng cũng chơi. Tôi hay đi Liên Xô, bên ấy các cô đẹp thật. Tôi chủ động bảo họ: "Tôi ốm, bị tiêm, phải kiêng..."- "Thật chứ ạ?"- tôi hỏi. "Thật" (kéo dài) rồi ông cười tít, mắt có đuôi.

Tôi hỏi: "Nghĩa Đô, nơi có mối tình đầu của ông. Đọc Giăng thề, mới thấy chuyện tình đầu của tác giả, chẳng phải ai khác?". Ông trả lời ngay: "Ai thì ai, ông thì ông. Hồi ký về xóm giếng ngày xưa. Tôi yêu một cô 15 tuổi cùng làng Nghĩa Đô (kém tôi 3 tuổi). Biết chuyện, ông bố đánh một trận nên thân rồi bắt cô bỏ ra Kẻ Chợ ở với mẹ (đã ly hôn)". Bà ấy tái hôn gả cô đi lấy chồng. Cô ấy bị ốm nặng rồi chết. Được em trai cô báo, ấy là năm 1940, đang viết Dế mèn, cùng Nguyễn Bính, Đinh Hùng, Vũ Hoàng Chương, chúng tôi đến thăm cô, người đã nằm dưới mồ ở nghĩa trang Thanh Xuân".

Đời ông những năm đẹp, sôi động nhất, thuộc về quá khứ.

Giờ đây, nhớ lại hồi trẻ, không phải mỹ nhân, chỉ rượu mới làm ông cười hết cỡ, lộ 5 cái răng còn lại hàm trên... Rượu là "người tình" mà Tô Hoài say mê nhất. Đừng mong "quật ngã" ông chỉ bằng một chai vang, dù đó là món quà cắp nách nên đem tặng Tô Hoài, cùng lời chúc thay "lì xì" năm mới.

"Tết xưa đùi hiu lắm, gợn buồn nhiều". Hoài niệm thường hay buồn vì ta nhớ đến những người, đến thời đã mất. Ông đi kháng chiến và viết về Tết vùng cao. "Làng nào cũng ăn Tết trong rừng. Các mảnh ruộng chân rừng cạnh ngọn nước đã thấy cắm lên những cây tre thẳng tuột, quấn giấy vàng, trên đầu buộc những vòng tròn. Đấy là cột vòng để trai gái đánh còn, đánh yên. Các cô mặc áo chàm mới, đem ra những quả còn tua đỏ tùa vàng vừa khâu xong. Chúng tôi cũng ra chơi còn. Đã ra vẻ Tết thật rồi. Kháng chiến vẫn có Tết như thường".

Và đây, thật đẹp cảnh xuân miền núi: "Nhớ năm ấy bao giờ tôi cũng nhớ mùa hoa mơ những ngày áp Tết. Hoa mở nở trắng các bản làng, trắng đầy cánh đồng và đầu suối. Bạt ngàn, trắng ngần khắp rừng mơ Việt Bắc. Cái rét ngăn ngắt đến cả những cây mai nở trắng ngẩn ngơ..."

Chuyến tàu ký ức tưởng không muốn dừng. Tất cả đang trôi qua "ga Tết" của người đã viết gần 200 đầu sách. Đôi lúc ông quên hay không nhớ chính xác chi tiết nào đó, còn chuyện xưa là phần hằn não nhà văn hơn cả. Giờ ông thích đọc thơ tình hơn văn xuôi. Rất "máu" trở lại Tây Bắc và tin còn đủ sức. Chuyến đi xa mới đây nhất từ hè 2008. Đà Nẵng hay mời, đón chào ông. Hè tới, Tô Hoài định vào Đà Nẵng bằng tàu hỏa. Đi đâu thì đi cũng phải về Hà Nội. Tết của Tô Hoài không thể thiếu đào, quất, rượu. Loại vang Bordeaux.

Bức tranh ấn tượng đầy ảo giác này đối chọi thông thường. Tô Hoài hay hồi tưởng và kể thiên về "ảo hóa" người thật việc thật. Ông được thưởng thức nhiều phong vị Tết.

Truyện Tây Bắc (1953), Miền Tây (1967), Nhật kí vùng cao (1969) là những kết quả nhiều năm thực tế miền núi. Hỏi ông có nhớ những cái Tết vùng cao không ông chậm rãi: "Nhớ lắm. Tôi đã ăn hai cái Tết chợ Rã, Ba Bể (Bắc Kạn), lúc là chủ nhiệm báo Cứu quốc Việt Bắc (1947, 1948), phát hành tại Cao - Bắc - Lạng. Hồi ấy có nhà văn Nam Cao, họa sĩ Nguyễn Đình Thọ, nhà báo Nguyễn Tiêu...Ăn Tết cùng người Tày, Dao. Tôi lại thích Tết H’Mông. Hồi ấy còn viết lời Bài ca hang đá, ông Nguyễn Văn Thương làm nhạc phim này. Tôi nhớ những chuyến thực tế Hà Giang. Giờ mà có bát rượu ngô thì hay biết mấy! Tết trên ấy giết lợn, ngựa, bò, ăn nhiều món nướng. Rượu ngô uống tha hồ. Lại còn được xem hoa hậu. Người Pháp tổ chức thi chọn người đẹp Thái, Mường, H’Mông vào mùa xuân"....

Hồi ức của ông cứ miên man, không dứt.

Tết nay của Tô Hoài

Hàng năm, cứ 20 tháng Chạp là con trai Nguyễn Phương Vũ lại đón ông lên phố ăn Tết đến hết tháng Hai về Nghĩa Tân với vợ chồng con gái cả. Tô Hoài thủng thẳng: "Tết bây giờ món gì cũng chán, ngon chỉ món rượu!". Có bệnh phải kiêng, ông vẫn khó kiềm chế khi thấy rượu. Nói đến thứ này, Tô Hoài mắt sáng, điệu bộ linh hoạt hẳn.

Năm 2007, Tô Hoài mới rời hẳn các chức vụ cuối cùng: Phó Chủ tịch Ủy ban đoàn kết Á -Phi- Mỹ - La tinh, Phó Chủ tịch Mặt trận Tổ quốc Hà Nội.

Tết, Tô Hoài toàn ở nhà. Mấy năm liền PV VTV đưa ô tô đón nhà văn ra Hồ Gươm trò chuyện lúc giao thừa. Trở về ông lì xì con cháu. Mùng một, ai tới là ông lì xì. Ngoài nhà các con, ông không đến ai, ở nhà xem tivi. Tuổi 90, ông túc tắc hết chai vang, nếu có bạn hợp ý, vui, các ông "bẻ cổ" vài chai là thường.

Ai đến, biếu rượu ngon thì được lòng ông lắm. Nếu Nguyễn Tuân, Văn Cao uống rượu kiểu nhâm nhi, Tô Hoài lại "khét tiếng" về tửu lượng. Nhà báo Nguyễn Phương Vũ (Thư kí tòa soạn tuần báo Người Hà Nội), con trai út, gần gũi nhất, nguyên cớ của bút danh "Vũ Đột Kích" của bố thú nhận: "Tôi từng sống ở Đức, trước uống nhiều, ngay cả lúc uống được nhất cũng không thể bằng ông. Khó ai theo được ông, không phải dung lượng, mà là cách uống. Rượu bia gì, ly, chén, to hay nhỏ, ông chỉ làm một hơi. Uống bia, là giải khát, chỉ chạm cốc lần đầu. Rượu, khi uống có thể chạm vài lần/ly. Ông bảo thế mới Tây, mới văn minh, mấy lần nhậu uống bia, ai chạm cốc nhiều bị ông phê bình ngay: "không biết uống"".

Năm 2010 vừa qua, Tô Hoài đoạt "cú đúp": Giải thưởng lớn Giải Bùi Xuân Phái-Vì tình yêu Hà Nội 2010 và giải Vàng sách đẹp của Hội xuất bản Việt Nam cho Chuyện ngày xưa-100 cổ tích.

(Thể thao và Văn hóa Xuân Tân Mão 2011)

DanQuyen.com

Phản Hồi Của Độc Giả Về Bài Viết